PRP چیست و چگونه از ریزش مو جلوگیری می کند ؟

در طی سالیان اخیر پزشکان دریافته اند که بدن توانایی بهبود بخشی خود را دارد. پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) نوعی داروی احیا کننده است که این توانایی بدن را نمایان می کند و عوامل رشد طبیعی بدن را برای بهبود بافت فراهم می کند.

پلاسما یکی از اجزای اساسی خون است که شامل فاکتورهای خاص یا پروتئین هایی می شود که به اصطلاح به لخته شدن خون کمک خواهد کرد. همچنین حاوی پروتئین هایی است که از رشد سلول پشتیبانی می کند.

محققان با جداسازی پلاسما از خون و تمرکز بر آن، پی آر پی را ایجاد کرده اند. ایده این تزریق در بافت های آسیب دیده بدن، برای رشد سلول های جدید و سالم، سبب تحریک و بهبودی اعضای شما می شود.

از آنجایی که این روش درمانی، فاکتورهای گوناگونی را شامل می شود، ما در این مقاله قصد داریم به طور کلی به این مبحث و روش درمانی بپردازیم.

پی آر پی (PRP) چیست ؟

پی آر پی از خون فرد تحت معالجه تولید می شود. این ماده دریافت شده که به شکلی غلیظ است، یک نوع سلول محسوب می شود که به پلاکت معروف است. پلاکت از طریق خون گردش می کند و برای لخته شدن خون عامل بسیار مهمی تلقی می شود.

پس از گرفتن نمونه خون از بیمار، خون با قرار گرفتن در سانتریفیوژ، قابل جمع آوری برای دریافت پلاکت می شود. قبل از اینکه هرگونه آسیبی جدی در ناحیه استخوان یا بافت نرم ایجاد شود، این پلاکت ها قابل انتقال به آن ناحیه هستند.

پی آر پی از طریق تزریق، به بیماران منتقل می شود و استفاده از سونوگرافی به منظور راهنمایی برای قرارگیری دقیق پی ار پی کمک ویژه ای به پزشکان می کند. پس از تزریق، بیمار باید قبل از شروع کردن یک برنامه تمرینی توانبخشی، برای مدت کوتاهی از ورزش اجتناب کند.

البته که پی آر پی (PRP) تنها به آنچه گفته شد محدود نمی شود. برای اطلاعات بیشتر درباره این موضوع لازم است که کمی بیشتر بدانید، به همین منظور ما در ادامه توضیحات جامع تری ارائه خواهیم داد.

اهداف تزریق یا موارد استفاده از پی آر پی (PRP) چیست؟

محققان در حال آزمایش های فراوانی برای بررسی اثر پی آر پی هستند. نمونه هایی از این موارد استفاده شده به شرح زیر است:

درمان ریزش مو : پزشکان برای تولید رشد مو و جلوگیری از ریزش مو، پی آر پی (PRP) را به پوست سر تزریق کرده اند. طبق مطالعاتی که در سال 2014 انجام شده، تزریق پی آر پی برای درمان آلوپسی آندروژنیک که به طاسی الگوی مردانه نیز معروف است، موثر واقع خواهد شد.
درمان آسیب های تاندون : تاندون ها نوار بافتی ضخیمی هستند که عضله را به استخوان متصل می کنند. آن ها به طور معمول پس از آسیب دیدگی، قابلیت بهبود یافتن دارند. پزشکان از طریق تزریق پی ار پی توانسته اند برای درمان مشکلات مزمن تاندون مانند: آرنج تنیس، تاندونیت آشیل در مچ پا و زانوی جهنده یا درد در تاندون کشکک زانو استفاده کنند.
درمان آسیب های حاد ورزشی : پزشکان از تزریق پی آر پی برای درمان آسیب های حاد ورزشی مانند عضلات کشیده شده همسترینگ یا پیچ خوردگی زانو استفاده می کنند.
ترمیم پس از جراحی : گاهی پزشکان از طریق تزریق پی آر پی (PRP) پس از عمل حراجی برای ترمیم تاندون پاره شده مانند تاندون روتاتور کاف در شانه، ترمیم رباط ها مانند رباط صلیبی یا ACL استفاده می کنند.
درمان آرتروز : برخی پزشکان به زانوی افراد مبتلا به آرتروز، پی آر پی تزریق کرده اند. مطالعه ای در سال 2015 نشان داده است که تزریق پی ار پی برای درمان آرتروز موثر تر از تزریق هیالورونیک اسید به عنوان یک روش سنتی است. با این حال این نتیجه گیری در یک گروه متشکل از 160 نفر صورت گرفته است، بنابراین برای اینکه چنین نتیجه ای قطعی شود، آزمایشات بزرگتری لازم است.

لازم به ذکر است که هیچ یک از کاربردها و اهدافی که روش درمان از طریق پی آر پی دنبال می کند، به طور قطعی همانند سایر روش های درمان، قطعی نیستند و دلایلی غیر از تجربه میدانی، برای ارائه نتایج، اثبات نشده است.

پلاسما و پلاکت چیست؟

پلاسما قسمت مایع خون کامل است. این ماده به طور عمده از آب و پروتئین تشکیل شده و محیطی برای گردش سلول های قرمز خون، گلبول های سفید خون و پلاکت ها فراهم می کند. پلاکت ها که به آن ها ترومبوسیت نیز گفته می شود، سلول هایی خونی هستند که باعث لخته شدن خون و سایر عملکردهای لازم برای بهبود می شوند.

فعال سازی پلاکت ها در روند بهبود طبیعی بدن، نقشی اساسی دارند. با تزریق این ماده به بافت های بدن از طریق پی آر پی (PRP) آزاد شدن فاکتور های رشد فراهم می شود. این جریان، سلول های پشتیبان یا جبرانی بدن را فعال خواهد کرد. با فعال شدن پلاکت ها در حقیقت سلول های ریکاوری یا پشتیبانی بدن تحریک شده و برای بهبود بدن، به روند رو به افزایش، دچار خواهند شد.

درباره نحوه کارکرد پلاسما و پلاکت مشخص شده است که پلاسمای غنی شده از پلاکت به طور قابل توجهی روند بهبود را افزایش می دهد و استفاده از روش پی ار پی برای درد هایی که پیشتر ذکر شده، بسیار موثر است.

چگونه باید برای درمان پی آر پی (PRP) آماده شد؟

به طور کلی مراحل پیچیده ای برای انجام این روش درمانی وجود ندارد. گاهی اوقات قبل از تزریق از محلول لیدوکائین بی حس کننده، روی پوست استفاده می شود. برای همین منظور لازم است شما کمی زودتر از موعد مقرر به کلینیک یا محل تزریق مراجعه کنید.

در برخی مواقع بی حسی موضعی به همراه پی ار پی مخلوط می شود. دلیل این کار این است که هرگونه ناراحتی کاهش داده شود. بعضی اوقات پزشک در حین جراحی ناحیه آسیب دیده، پی ار پی را تزریق یا اعمال می کند. در این حالت آمادگی برای تزریق، شامل پیروی از توصیه جراح برای پیشگیری از آسیب احتمالی را باید در نظر داشت.

فرآیند تزریق پی آر پی (PRP)

در ابتدا نمونه ای از خون شما دریافت می شود. مقدار نمونه، به محل تزریق پی آر پی شما بستگی دارد. به عنوان مثال مقدار خون گرفته شده برای تزریق به پوست سر، بر اساس مطالعات معتبر، 20 میلی لیتر است. این مقدار کمی بیش از اندازه ای است که یک قاشق چای خوری به خود اختصاص می دهد.

خون پس از دریافت، درون سانتریفیوژ قرار می گیرد. این دستگاه در واقع وسیله است که به سرعت دور خود می چرخد و بر اساس قوانین علمی باعث جدا شدن اجزای خون از یکدیگر می شود. روند جداسازی حدود 15 دقیقه به طول خواهد انجامید.

پزشکان اغلب، از تصویر برداری مانند سونوگرافی برای تعیین نقاط یا ناحیه خاص برای تزریق مانند تاندون استفاده می کنند. پزشک شما پس از استخراج ماده قابل تزریق از دستگاه، آن ماده را در ناحیه آسیب دیده تزریق خواهد کرد. تصویر برداری اولتراسوند برای هدایت تزریق، مورد استفاده پزشکان است. این روش با راهنمایی گرفتن از سونوگرافی به انجام تزریق کمک خواهد کرد.

طبق نظرات محققین، روند تزریق پی آر پی (PRP) در یک جلسه یک ساعت طول می کشد.

زمان بهبودی از طریق تزریق پی آر پی

هنگامی که به دلیل آسیب دیدگی به شما پی آر پی تزریق می شود، ممکن است پزشک توصیه کند که به منطقه آسیب دیده استراحت دهید. با این حال توصیه ها بیشتر مربوط به آسیب دیدگی است و کمتر درباره خود تزریق به شما توصیه می شود.

بیشتر افراد قادر هستند در پی استفاده از روش پی آر پی به فعالیت های روزمره و شرایط عادی زندگی خود ادامه دهند. از آنجا که تزریق پی آر پی به منظور بهبود یا رشد صورت می گیرد، ممکن است تفاوت هایی فوری پس از تزریق آمپول مشاهد نشود. با این تفاسیر باید اجازه دهید در طی چند هفته یا چند ماه، روند بهبود رشد برای شما قابل مشاهده شود.

در این روش ممکن است شما مشاهده کنید که یک ناحیه با سرعت بیشتری بهبود می یابد به طور مثال در یک قسمت موهایی بیشتر از آنچه که انتظار داشته اید رشد کرده اند. این مشاهده رشد ممکن است در ناحیه ای باشد که حتی تزریق پی ار پی صورت نگرفته است. نگران روند رشد به شکل مثال بالا نباشید، نتیجه گیری این روش نیازمند صبر و زمان است.

عوارض جانبی و احتمالی پی آر پی (PRP)

از آنجایی که روش پی آر پی نوعی تزریق به پوست است، عوارض بالقوه ای خواهد داشت. پی آر پی اتولوگ تلقی می شود، به این معنا که حاوی موادی است که به طور مستقیم از سوی بدن خود شما تامین می شوند. خطرات ناشی از تزریق می تواند مربوط به واکنش های آلرژیک باشد.

واکنش های آلرژیک که در هنگام تزریق پی آر پی ممکن است با آن مواجه شوید مربوط به کورتیزون یا اسید هیالورونیک خواهد بود که در اثر این روش درمانی، ممکن است این هورمون ها کاهش یافته باشند. به طور کلی خطرات ناشی از تزریق پی ار پی به شرح زیر است:

عفونت
آسیب های عصبی
درد در محل تزریق
آسیب بافتی

لازم است بدانید که شما برای آشنایی دقیق با خطرات احتمالی باید پزشک خود مشورت کنید. همچنین در رابطه با اقدامات پیشگیرانه برای به حداقل رساندن خطرات از پزشک کمک بخواهید. بدون شک آن چه پزشک متخصص شما پیشنهاد می دهد، بهترین روش پیشگیری و کاهش خطرات خواهد بود.

پی آر پی (PRP) برای درمان ریزش مو

درمان به روش پی ار پی برای ریزش مو یک درمان پزشکی مطرح است که در سه مرحله انجام می شود. ابتدا از فرد خون گرفته می شود، سپس خون پردازش خواهد شد. پس از پردازش، ماده مورد نظر به پوست سر تزریق می شود.

برخی از افراد جامعه پزشکی باور دارند که تزریق پی ار پی باعث رشد می شود و با افزایش خون رسانی به پیاز مو و افزایش ضخامت ساقه، به حفظ مو کمک می کند. گاهی اوقات این روش با سایر روش های ریزش مو یا دارو ها ترکیب می شود.

هنوز تحقیقات کافی و جامع برای اثبات این که پی آر پی (PRP) یک درمان موثر برای ریزش مو محسوب شود، انجام نشده است. با این حال پی ار پی درمانی از دهه 1980 همواره مورد استفاده قرار گرفته است.

روند درمان پی ار پی برای ریزش مو

همانطور که اشاره شد درمان از طریق پی ار پی یک فرآیند سه مرحله ای خواهد بود. بیشتر افرادی که به این روش اتکا می کنند به سه درمان با فاصله 6 هفته نیاز خواهند داشت. درمان های نگهدارنده یا درمان های پیشگیرانه، هر 4 الی 6 ماه یک بار، لازم است که انجام شود. ما در اینجا مراحل درمان را به طور دقیق برای شما توضیح خواهیم داد.

مرحله اول

خون شما به طور معمول از بازو گرفته می شود و درون سانتریفیوژ قرار می گیرد. همانطور که پیشتر اشاره شد سانتریفیوژ دستگاهی است که به سرعت می چرخد و باعث می شود مایعات با چگالی مختلف از هم جدا شوند.

مرحله دوم

بعد از 10 دقیقه که خون در دستگاه سانتریفیوژ چرخید، به سه لایه تقسیم می شود : ۱-پلاسمای فقیر خون، ۲-پلاسمای غنی خون، ۳- سلول های قرمز خون

مرحله سوم

پلاسمای غنی از پلاکت به داخل سرنگ کشیده می شود؛ سپس در مناطقی از پوست سر که به رشد موی افزایش یافته نیاز دارند، تزریق می شود.

عوارض جانبی ریزش مو پی آر پی (PRP)

هنوز تحقیقات کافی برای اثبات موثر بودن روش پی ار پی انجام نشده است. همچنین مشخص نیست که برای چه کسی و تحت چه شرایطی این روش موثر واقع خواهد شد. بر اساس مطالعات اخیر؛ اگرچه پی ار پی از نظر شواهد علمی کافی، برای استفاده از ترمیم مو مناسب است، اما باید گفت ترمیم مو از طریق این روش هنوز در مراحل ابتدایی به سر می برد. در واقع شواهد بالینی این روش هنوز کمی ضعیف است.

از آنجا که درمان پ ار پی شامل تزریق خون خود شما به سر شماست، باید بدانید که به هیچ وجه در معرض بیماری های واگیردار نخواهید بود. به طور کلی هر درمانی که شامل تزریق باشد، همیشه خطر و عوارض جانبی به همراه دارد که به شرح زیر است:

آسیب به رگ های خونی یا اعصاب
عفونت
کلسیفیکاسیون در نقاط تزریق
بافت اسکار

و همچنین این احتمال وجود دارد که به ماده بیهوشی استفاده شده در درمان، واکنش منفی نشان دهید. اگر تصمیم دارید از این روش برای درمان ریزش مو استفاده کنید، از قبل درباره تحمل بیهوشی با پزشک خود مشورت کنید.

خطرات پی آر پی (PRP) برای ریزش مو

برای انجام درمان از طریق روش تزریق پی ار پی، به طور حتم باید تمام داروهای مصرفی خود را، قبل از عمل از جمله مکمل ها و داروهای گیاهی را به پزشک خود گزارش دهید. هنگامی که برای مشاوره اولیه مراجعه می کنید، بسیاری از ارائه دهندگان خدمات پی ار پی موارد زیر را از شما می پرسند:

آیا از رقیق کننده های خون استفاده می کنید؟
آیا زیاد سیگار می کشید؟
آیا سابقه سو مصرف الکل یا مواد مخدر دارید؟

در صورتی که تشخیص پزشک شامل موارد زیر نیز باشد، ممکن است برای انجام این درمان پذیرفته نشوید:

عفونت های حاد یا مزمن
سرطان
بیماری مزمن کبدی
بیماری مزمن پوستی
بی ثباتی همودینامکی
هیپوفیبرینوژمی
اختلال متابولیک
سندرم اختلال عملکرد پلاکت
اختلالات سیستمیک
سپسیس
تعداد پلاکت پایین
بیماری تیرویید

هزینه پی آر پی (PRP) برای ریزش مو

برای درمان به روش پی ار پی که شامل سه درمان در یک دوره 4 الی 6 هفته ای به همراه هر 4 الی 6 ماه یک بار برای بازبینی درمان می شود، مبالغ گوناگونی در نظر گرفته شده است. قیمت گذاری به عوامل زیر بستگی دارد:

کیفیت تجهیزات مرکز ارائه دهنده خدمات
استفاده یا افزودن مواد مغذی به طرح درمان

بسیاری از طرح های بیمه ای، علاوه بر تجربی دانستن روش پی ار پی برای ریزش مو، آن را یک روش زیبایی ارزیابی می کنند. به طور معمول در اکثر کشورها چنین درمان هایی توسط بیمه پوشش داده نمی شود.

آیا درمان به روش تزریق پی آر پی (PRP) موثر است؟

چندین مطالعه علمی اساسی در مدل های حیوانی نشان می دهد که درمان پی ار پی می تواند بهبودی در بافت نرم و استخوان ها را تضمین کند. به عنوان مثال افزایش تعداد سلول ها و بهبود قدرت تاندون در آسیب های تاندون آشیل و بهبود سازی عضلات در آسیب های عضلانی گاستروکنمیوس یا گوساله، به طور واضح نشان داده شده است.

این یافته های مطلوب در مدل های حیوانی منجر به استفاده گسترده از درمان پی آر پی (PRP) برای انواع بیماری از جمله مشکلات حاد و مزمن تاندون و همچنین آسیب به رباط ها و عضلات شده است.

برخی مطالعات بالینی در مراحل اولیه امیدوار کننده است اما با مطالعه دقیق تر، عدم پاسخ گویی این روش درمانی تعداد کمی از بیماران محدود را شامل می شود. امیدوارکننده ترین نتایج اولیه هنگامی دیده می شود که از درمان پی ار پی برای شرایط مزمن تاندون مانند اپی کندیلیت جانبی و تاندینوز آشیل استفاده می شود. این درمان بر تاندون آشیل تاثیرات خوبی گذاشته است.

با وجود تاثیرگذاری درمان پی ار پی بر آشیل، مطالعات اخیر در مجلات انجمن پزشکی امریکا نشان می دهد که استفاده از این نوع تزریق در مقایسه با تزریق سالین یا دارونما برای درمان تاندینوز آشیل مزیت آنچنانی ندارد.

در یک مطالعه کوچک که شامل آرتروز زانو بود، درمان پی ار پی، موثر تر از درمان هیالورونیک اسید عمل کرده است. همچنین چنین اثری در درمان پارگی روتاتورکاف و آسیب دیدگی رباط داخلی در زانو، به نتایج مثبتی منجر شده است.

به طور کلی پشتیبانی محدودی از درمان پی آر پی (PRP) در مطالعات بالینی منتشر شده است. با این حال با توجه به اینکه این درمان توسط جزیی از بدن خود بیمار صورت می گیرد، روشی به طور نسبی کم خطر است و احتمال بهبود یا تسریع در بهبودی در این روش وجود دارد.

برای اثبات اثر بخشی درمان پی آر پی و تحقیق درباره انتخاب بهترین روش های استاندارد سازی و آماده سازی، محققین به مطالعات و زمان بیشتری نیاز دارند.

نگرانی های مربوط به روش درمان پی آر پی

از آنجایی که پی ار پی به امید بهینه سازی پاسخ های التهابی اولیه، برای بهبودی تجویز می شود، لازم است داروهای ضد التهابی در زمان درمان با این روش قطع شوند.

همچنین پی ار پی شامل فاکتور های درون زا است، بنابراین برخی از آژانس های مرتبط با پزشکی و سلامت آن را ماده ای برای افزایش عملکرد معرفی کرده اند. به طور مثال، آژانس جهانی ضد دوپینگ و آژانس ضد دوپینگ ایالات متحده، تزریق پی آر پی در عضلات را ممنوع کرده است.

دلیل ممنوعیت تزریق پی آر پی در عضلات این است که این احتمال وجود دارد که عوامل رشد باعث افزایش عملکرد فرد شوند و این به نوعی یک خطا و تقلب ورزشی محسوب خواهد شد. با تمام این تفاسیر درباره افزایش عملکرد به وسیله پی ار پی، در حال حاضر هیچ داده ای وجود ندارد که بتواند نشان دهد این روش در واقع یک ماده تقویت کننده عملکرد است.

جالب است که لیگ های اصلی حرفه ای ورزشی هنوز به موضوع مصرف پی آر پی (PRP) نپرداخته اند.

پی آر پی در ایران

طبق گزارشات میدانی برخی از رسانه ها، استفاده از روش تزریق پی ار پی در ایران نیز امکان پذیر و رایج است. برخی از مراکز و کلینیک های حاضر در ایران مدعی هستند که مکانیزم اثر پی آر پی در پوست بسیار قابل توجه است.

به نقل از سایت های تبلیغاتی کلینیک های ایرانی قوام و خاصیت کشسانی پوست مربوط به وجود ماده کلاژن و کراتین در ساختار پوست است. کاهش اثر این دو ماده منجر به پیری در پوست خواهد شد. با تکنیک پی آر پی (PRP) فاکتورهای رشد منجر به تکثر و بازسازی فیبرو بلاست ها و کراتینوسیت ها می شوند. بنابر ادعای کلینیک های ایرانی درمان از طریق پی ار پی در زمینه پوست شامل موارد زیر می شود:

درمان پف و سیاهی دور چشم
درمان چروک های صورت و گردن
درمان چروک های پشت دست
درمان اسکارهای ناشی از سوختگی، آکنه و جراحی

به طور کلی روش تزریق پی ار پی در ایران، به سه صورت امکان پذیر است. این روش برای درمان پوست و مو، برای درمان آسیب های زانو و به منزله زیبایی در ایران استفاده می شود.